Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος

Ορισμός 

Η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος είναι η κατάσταση κατά την οποία το φαγητό ή τα υγρά ανεβαίνουν από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Αυτό μπορεί να ερεθίσει τον οισοφάγο, προκαλώντας αίσθημα «καψίματος» πίσω από το στέρνο και άλλα συμπτώματα.

Παράγοντες κινδύνου

Η διαφραγματοκήλη (μια κατάσταση κατά την οποία μέρος του στομάχου κινείται πάνω από το διάφραγμα, το οποίο είναι ο μυς που ξεχωρίζει το περιεχόμενο του θώρακα από το περιεχόμενο της κοιλίας) είναι ένας πολύ συχνός παράγοντας που επηρεάζει τη λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Η εγκυμοσύνη
Το κάπνισμα
Συγκεκριμένα φαγητά ( π.χ. λιπαρά, τηγανητά, καυτερά φαγητά) και ποτά ( π.χ. πορτοκαλάδα
Η παχυσαρκία
Τα πολύ μεγάλα γεύματα
Η κατάκλιση μετά το γεύμα πριν συμπληρωθεί αρκετός χρόνος
Τα σφιχτά παντελόνια και ζώνες
Φάρμακα, όπως τα αντιχολινεργικά (π.χ. αντιεμετικά), οι ανταγωνιστές βήτα υποδοχέων για την υπέρταση ή τις καρδιακές παθήσεις, οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου για την υπέρταση, τα ντοπανινεργικά φάρμακα για το Πάρκινσον, η προγεστερόνη για τις διαταραχές του εμμηνορυσιακού κύκλου ή για αντισύλληψη, τα ηρεμιστικά για την αϋπνία ή το άγχος, τα βρογχοδιασταλτικά για το άσθμα και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Αν υποψιάζεστε ότι κάποιο από τα παραπάνω φάρμακα σας προκαλεί τα συμπτώματα τις ΓΟΠ, συζητήστε το με τον ιατρό σας. Ποτέ μην σταματήσετε ή μην αλλάξετε την φαρμακευτική σας αγωγή από μόνοι σας.
Νόσοι όπως το σκληρόδερμα

Αιτιολογία

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια κατάσταση που συμβαίνει συχνά, αν και χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, μετά τα γεύματα. Όταν τα επεισόδια αυτά της παλινδρόμησης του γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο αυξηθούν σε συχνότητα και διάρκεια, τότε προκαλείται η νόσος. Η ΓΟΠΝ ενδεχομένως συνδέεται με προβλήματα του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (την δεσμίδα των μυϊκών ινών, που ξεχωρίζουν το στομάχι από τον οισοφάγο). Αν αυτός ο σφιγκτήρας δεν κλείνει επαρκώς, φαγητά και υγρά μπορούν να γυρίσουν προς τα πάνω στον οισοφάγο και να προκαλέσουν διάφορα συμπτώματα.

Συμπτώματα

• Τα συμπτώματα της παλινδρόμησης όταν αυτή δεν έχει προκαλέσει βλάβες συμπεριλαμβάνουν:
• αίσθημα «καψίματος» στο πίσω μέρος του στέρνου που αυξάνεται με το σκύψιμο, το ξάπλωμα ή το φαγητό, μπορεί να είναι πιο συχνός ή χειρότερος το βράδυ, ανακουφίζεται από τα αντιόξινα φάρμακα
• παλινδρόμηση φαγητού στο στόμα
• ναυτία και έμετο

Εάν  έχουν προκληθεί βλάβες μπορεί να εμφανιστεί οτιδήποτε από τα παρακάτω:

• δυσκολία ή πόνος στην κατάποση
• βράχνιασμα στη φωνή ή αλλαγή της
• βήχας ή ροχαλητό
• πονόλαιμος
• ρέψιμο
• έμετος με αίμα
• άσθμα εμφανιζόμενο σε μεγάλη ηλικία

Εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν για την διάγνωση

Ο πιο απλός τρόπος να τεθεί η διάγνωση είναι η έναρξη δοκιμαστικής θεραπείας με φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή οξέων στο στομάχι. Εάν με τη θεραπεία υφεθούν τα συμπτώματα, είναι πολύ πιθανό ο ασθενής να πάσχει από ΓΟΠΝ.

Όμως, επειδή τα ίδια συμπτώματα με την ΓΟΠΝ εμφανίζουν και άλλες παθήσεις, πριν την λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου, προτιμάται η διενέργεια μιας σειράς εξετάσεων, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Βαριούχο γεύμα.
• Μετά την κατάποση ενός σκιαγραφικού υγρού γίνεται η λήψη των ακτινογραφιών.
• Μανομετρία οισοφάγου.
• Με την εξέταση αυτή μπορεί να μελετηθεί η λειτουργικότητα του οισοφάγου και ιδίως του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Μετά από τον ψεκασμό της μύτης με τοπικό αναισθητικό, ένας λεπτός σωλήνας περνάει από τη μύτη και κατεβαίνει στο στομάχι. Στη συνέχεια αποσύρεται προς τα έξω και καταγράφονται οι πιέσεις που δημιουργούνται στον οισοφάγο.
• Έλεγχος pH οισοφάγου με 48ωρη pH-μετρία οισοφάγου
  Κατά την διάρκεια της μανομετρίας τοποθετείται μια μικρή κάψουλα στο όριο οισοφάγου -στομάχου. Αυτή καταγράφει για 48 ώρες τη συχνότητα και την διάρκεια των παλινδρομικών επεισοδίων και τα δεδομένα συγκρίνονται με τις ενοχλήσεις που είχε ο ασθενής στο διάστημα αυτό. Είναι η πιο ειδική εξέταση για τη διάγνωση της ΓΟΠΝ.
• Οισοφαγογαστροσκόπηση.
  Δεν χρησιμοποιείται για να διαγνωσθεί η παλινδρόμηση, αλλά για να διαπιστωθεί εάν έχουν γίνει βλάβες στον οισοφάγο από την επίδραση του γαστρικού περιεχομένου σε αυτόν. Κατά την οισοφαγογαστροσκόπηση ένας σωλήνας, ο οποίος διαθέτει μια μικροκάμερα στην άκρη του διέρχεται από το στόμα προς το στομάχι. Η μικροκάμερα στέλνει την εικόνα σε μία οθόνη και ο ιατρός έχει την δυνατότητα να επισκοπήσει άμεσα την περιοχή του στομάχου και του οισοφάγου, καθώς και να πάρει μικρό κομμάτι από αυτήν για βιοψία. Για την εξέταση αυτή χρησιμοποιείται καταστολή.

Θεραπεία

• Τα γενικά μέτρα μπορεί να περιορίσουν λίγο τα συμπτώματα και  περιλαμβάνουν:
• την αποφυγή καπνίσματος  και του αλκοόλ
• την αποφυγή του λίπους, της σοκολάτας, της καφεΐνης, της μέντας, των κρεμμυδιών, του σκόρδου, του χυμού λεμονιού, και των προϊόντων της ντομάτας
• την αποφυγή της κατάκλισης μετά το γεύμα
• το να κοιμάται ο ασθενής με το κεφάλι του ελαφρώς ανασηκωμένο
• το να παίρνει την φαρμακευτική αγωγή του με πολύ νερό
• την μείωση του βάρους
• Τα φάρμακα που εξομαλύνουν τα συμπτώματα είναι:
• Αντιόξινα. Η λήψη τους συνίσταται μετά το φαγητό και πριν τον ύπνο αν και η δράση τους δεν διαρκεί πολύ (περίπου 1 ώρα μετά την λήψη τους), οπότε μετά επανέρχονται τα συμπτώματα
• Ανταγωνιστές των υποδοχέων H2 της ισταμίνης. Η λήψη τους συνίσταται 30 λεπτά πριν το φαγητό. Μειώνουν το αίσθημα «καύσου» που προκαλεί η παλινδρόμηση, αλλά χρησιμοποιούνται σε μη επιπλεγμένες καταστάσεις ΓΟΠΝ
• Αναστολείς της αντλίας πρωτονίων. Σταματούν σε σχεδόν ολοκληρωτικά την παραγωγή οξέος από το στομάχι. Έχουν πάρα πολύ καλή δράση στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και χρησιμοποιούνται κυρίως στις περιπτώσεις ΓΟΠΝ με επιπλοκές.
• Προκινητικοί παράγοντες. Αυτά τα φάρμακα ενισχύουν τον περισταλτισμό του γαστρεντερικού σωλήνα, με αποτέλεσμα το στομάχι να αδειάζει πολύ γρήγορα από το περιεχόμενό του και έτσι να μην παλινδρομεί αυτό προς τον οισοφάγο.

Χειρουργική μέθοδος θεραπείας

Η επέμβαση αυτή καλείται θολοπλαστική και πλέον γίνεται με λαπαροσκοπική προσέγγιση.
Στην λαπαροσκοπική θολοπλαστική, τα εργαλεία περνούν στην κοιλιά από μικρές τομές,  υπό γενική αναισθησία. Η λαπαροσκοπική τεχνική έχει το πλεονέκτημα ότι οι τομές είναι μικρότερες από το ανοικτό χειρουργείο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, μικρότερα σημάδια και λιγότερες ημέρες παραμονής στο νοσοκομείο.
Ο χειρουργός ανατάσσει πιθανή διαφραγματοκήλη και συγκλείει τα σκέλη του διαφράγματος. Στη συνέχεια, το άνω μέρος του στομάχου (θόλος) τυλίγεται γύρω από τον οισοφάγο (θολοπλαστική), ώστε να δημιουργηθεί μια ζώνη αυξημένης πίεσης η οποία θα λειτουργεί ως σφιγκτήρας.
Έτσι, μειώνονται οι «καούρες» και οι αναγωγές, οι οποίες δημιουργούνται λόγω της παλινδρόμησης του όξινου περιεχομένου του στομάχου.
Οι ασθενείς που θα χειρουργηθούν λαπαροσκοπικά μένουν στο νοσοκομείο για 1-2 ημέρες.
Οι περισσότεροι ασθενείς επανέρχονται στη δουλειά τους σε 1-2 εβδομάδες. Οι ασθενείς για ορισμένο διάστημα θα πρέπει να αποφεύγουν την άρση βαρών και να ακολουθήσουν ειδική διατροφή.
Η επιτυχία της επέμβασης που γίνεται με τεχνικά άρτιο τρόπο προσεγγίζει το 90%.
Πορεία-πρόγνωση
Η πλειονότητα των ασθενών απαντούν στην μεταβολή των τρόπων ζωής και στην φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο πολλοί ασθενείς μπορεί να χρειαστούν να παίρνουν επί μακρό χρονικό διάστημα έως και εφ’ όρου ζωής φάρμακα για τον έλεγχο των συμπτωμάτων τους.

Πιθανές επιπλοκές

Δημιουργία οισοφάγου Barrett. Ο φυσιολογικός οισοφάγος μεταπλάσσεται. Η κατάσταση αυτή αυξάνει τον κίνδυνο για τη δημιουργία καρκίνου.
Βρογχόσπασμος (σπασμός των αεροφόρων οδών λόγω ερεθισμού τους από το όξινο υγρό).
Χρόνια πνευμονική νόσος– άσθμα.
Έλκη οισοφάγου.
Φλεγμονή οισοφάγου, γνωστή ως οισοφαγίτιδα.

[widgetkit id="3"]